Wat we kunnen leren van de Japanners

Respect voor elkaar, genieten van de kleine dingen, schone steden, hygiëne in de openbare ruimtes, het zijn een paar kenmerken uit de Japanse cultuur die we hier in de westerse landen wel kennen, maar steeds minder toepassen of waar we misschien wel minder waarde aan hechten. Zo was het in Japan al veel langer heel normaal om mondkapjes in het openbaar vervoer te dragen, om maar te voorkomen dat jij met een normale verkoudheid al iemand anders zou kunnen aansteken. En zo zal je weinig mensen tegenkomen die onderweg snel een maaltijd nuttigen, omdat je hier juist de tijd voor neemt, een moment om te relaxen en tot rust te komen. Wat kunnen we nog meer leren van de Japanners?

Innovatie

Dat Japan een land van innovaties is, is over het algemeen wel bekend. Ook tijdens de Olympische Spelen werd weer duidelijk hoe innovatief het land is. Atleten werden bijvoorbeeld opgehaald door zelfrijdende wagens om van A naar B gebracht te worden en tijdens een basketbalwedstrijd gooide een robot de bal opnieuw in het spel. Zo was ook de omgeving rondom het olympisch dorp Co2-vrij gemaakt. Er werd daar alleen gebruik gemaakt van wind- en zonne-energie en voertuigen werden aangedreven door brandstofcellen. En zelfs aan de prijzen werd gedacht: oude mobiele telefoons werden namelijk omgetoverd tot medailles. In elke telefoon zit namelijk 0,048 gram goud, 0,26 gram zilver en 12 gram koper.

Design

Japans design draait vaak om balans, eenvoud, rust en harmonie. Weinig overdaad en juist eenvoudige vormen, symmetrie en respect voor de natuur. Dit principe van soberheid en spaarzaamheid heet in het Japans Wabi Sabi. Volgens deze gedachte zijn ook de onvolmaakte en onvolledige objecten van waarde en worden bijvoorbeeld gebruikssporen juist mooi gevonden. Veel Japanse merken hanteren dan ook een ‘no logo policy’, omdat niets mag afleiden van de essentie van het product. Naoto Fukasawa is één van de meest bekende designers van Japan. Hij is onder andere adviseur bij het grote Japanse merk MUJI. Veel van zijn werken zijn terug te vinden in het MOMA (Museum of Modern Art in New York). Hij bedacht bijvoorbeeld de ‘Without Thought’ trend die hij verwerkte in zijn designs. Bij Without Thought gaat het erom dat objecten belangrijk kunnen aanvoelen wanneer ze voor de eerste keer worden gezien, maar pas hun oorspronkelijke essentie realiseren wanneer ze worden gebruikt. Een voorbeeld hiervan is zijn MUJI wand-cd speler. Gewone cd-spelers hebben knoppen of schakelaars om een cd te stoppen of af te spelen, terwijl de aan de muur gemonteerde versie van Fukasawa werkt via een trekkoord, net zoals de ouderwetse ventilatoren die in de jaren 90 in Japan gangbaar waren. Mensen wisten instinctief hoe ze het moesten gebruiken, zonder enige instructie. Fukasawa dacht dat het tijdens het ontwerpproces beter was om ideeën vanuit het lichaam te zoeken in plaats van de geest.

Kunst

Op onze socials bespreek ik vaker kunstenaars die me inspireren, zo zijn de Japanse kunstenaars Yoshitomo Nara en Yayoi Kusama er al eens voorbij gekomen in een lovenote. Iemand die daar goed bij kan aansluiten is Takashi Murakami, zijn vrolijke werken zijn wereldwijd bekend. Hij is één van de grondleggers van de stroming Superflat, de stijl waar ook Yoshimoto Nara mee werkt. Murakami geeft zijn kunst weer in deze 'platte' stijl om te verwijzen naar de oppervlakkigheid van de westerse consumptiecultuur. Hij wordt vaak 'de Warhol van Japan' genoemd en onderzoekt de steeds groter wordende invloed van het Westen op de hedendaagse Japanse cultuur. Hij werkte samen met merken als Marc Jacobs en Louis Vuitton, maar ook met beroemde muzikanten, waaronder Billie Eilish en Kanye West.

Muziek

Er wordt gezegd dat 2021een muziekjaar wordt voor Japan, want eindelijk heeft J-pop zijn weg gevonden in de mainstream media. J-pop groep Arashi werkte bijvoorbeeld samen met Bruno Mars en was daardoor overal in de Japanse media te zien. Mede dankzij TikTok denkt men dat de nieuwe Japanse hits vanaf nu ook wereldwijd populair zullen worden. De oude Japanse hit ‘Stay with me’ van de inmiddels overleden zangeres Miki Matsubara ging bijvoorbeeld dit jaar weer opnieuw viral door deze populaire TikTok challenge. Verder zou op het gebied van J-pop de groep JO1 (Jeiowan) de wereld moeten gaan veroveren. Toch komen ook andere genres terug, want jarenlang stond Japan juist bekend om zijn rock-groepen. Official Higedan Dism en King Gnu zijn hier de bekendste voorbeelden van.

Ik geloof dat het goed is om over grenzen te kijken, zodat je in een creatief proces nieuwe en verrassende associaties kunt maken. Die minder voor de hand liggen. Als jij een idee hebt, waarvan je ongeveer weet wat je ermee wilt doen, maar het lukt je niet als kloppend en rond verhaal op te schrijven? Mail mij dan vooral op [email protected], dan kunnen we eens vrijblijvend praten over hoe je dat zou kunnen aanpakken.